top of page

Let op wat je woorden doen

Een woord op het juiste moment gesproken, is als gouden appels in zilveren schalen. (Spr. 25:11) Dit Bijbelvers toont de kracht van een goed, een waar woord. De kracht van woorden is niet te onderschatten. Deze goed kiezen is dus erg belangrijker. Misschien nog belangrijker: dat je woorden wáár zijn!

Volgens de orde voor onze avonddiensten is het mijn verantwoordelijkheid om komende zondag vanuit de Heidelbergse Catechismus zondag 43 te behandelen, over het 9e gebod: 'U zult geen vals getuigenis spreken tegen uw naaste'.

Dit is een heel praktisch gebod en er is dan ook heel veel over te zeggen en op allerlei levenskeuzes en levensmomenten toe te passen. Er zijn ook zeer veel Bijbelse lijnen terug te vinden naar momenten uit levensgeschiedenissen, waarin valsheid van getuigenis een zeer schadelijk en kwalijk gevolg hadden. Ik denk niet in de laatste plaats aan de valse getuigen voor de Joodse Raad en voor Pilatus in het proces tegen Christus. De gedachte aan de rechtszaak komt op bij het woord getuigen, maar wordt ook in de verwoording van de catechismus zelf genoemd.

Voor de verkondiging deze zondag heb ik eerst teruggekeken in mijn 'preekmap' en zag ik dat ik in mei 2011 ook hier in Apeldoorn over deze zondag heb gepreekt. Toen waren de lezingen uit Ps. 12 en Joh. 8. Twee indrukwekkende schrift-gedeelten rond dit thema, die in verschillende handboeken ook aangereikt worden. Nu is de context echter weer anders. Momenteel zijn het erg warme dagen en ook voor zondag wordt er 30 graden verwacht. Ik denk dat het wijs is om dan niet al te zeer in de Bijbel-theologische lijn te gaan graven nu, en niet met te veel 'stevige theologie' aan te komen.

Ik ben mij wat gaan verdiepen in de begrippen 'waarheid', 'getuigenis', 'getuigen-zijn'. Ook heb ik de thema's die de catechismus noemt wat uitgeschreven en heb wat zitten associëren. De rechtszaak komt in beeld. Maar meer dan dat. Mij viel op hoe de naaste duidelijk in dit gebod en zijn uitleg wordt betrokken. Het getuigenis is iets wat invloed heeft op de mensen om je heen.

Via mijn concordantie-onderzoek naar getuigenis (עד ‘ed,) kwam ik ook in Spreuken 25 terecht. Daar trof mij hoe in vers 18 de geweldige gevaarlijke kracht van het valse getuigenis verbonden wordt met de beelden van oorlogstuig! '18 Zoals een strijdhamer, een zwaard en een scherpe pijl, zo is iemand die tegen zijn naaste een vals getuigenis aflegt.' Deze tekst doet recht aan ernst van valse getuigenis. Ten diepste is dat dodelijk! Zelf trof het mij ook als beeld. Wij leven in een woord-én-beeld-cultuur, en hier wordt in een beeld duidelijk gemaakt wat de kracht van woorden kan zijn. Gelukkig maken andere beelden in Spreuken 25 juist ook de positieve kracht van woorden duidelijk.

Als verbeeldende taal leek me dit een passend tekstgedeelte voor komende zondagavond. Het moet toch aanspreken om op en na warme dagen een tekst te horen als vers 13 'Zoals de koelte van sneeuw op de dag van de oogst, zo is een betrouwbare gezant voor zijn zenders, hij verkwikt de ziel van zijn meester.'. Met de keuze voor dit gedeelte staat dan nog wel de vraag open naar het verkondigingselement. Praktisch zijn er lessen en vermaningen, maar waar loopt de lijn naar de verkondiging van het verworven heil in Christus. Die lijn mag denk ik lopen via een parallel in een aantal tegenstellingen. Spreuken 25 toont in beelden een tegenstelling voor onze woorden. Ze kunnen gouden appels op een zilveren schaal zijn, óf oorlogstuig.

In het verlengde die in nog een aantal tegenstellingen: waarheid<->leugen = oprechtheid<->valsheid = goed<->fout = God <-> satan. = leven <-> dood = Geest van de Waarheid <-> vader van de leugen (satan, volgens Joh 8).

Het 9e gebod roept tot de keuze: leef uit de Waarheid! Want valsheid en leugen is dodelijk... zelfs eeuwig.

Wie de Waarheid, wie Christus, liefheeft, mag van vergeving weten van de zonden. En heeft uitzicht op een eeuwig feestmaal met méér dan gouden appels op zilveren schalen!

bottom of page